Tematyka sieci - Doświadczenia i eksperymenty na zajęciach przedmiotów przyrodniczych
1. Nazwa sieci
Doświadczenia i eksperymenty na zajęciach przedmiotów przyrodniczych

2. Grupa docelowa Nauczyciele przedmiotów przyrodniczych w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
3. Program pracy sieci
Spotkanie 1
Problemy poruszane podczas spotkania Działania w sieci
1. Sprawy organizacyjne dotyczące sieci.
2. Analiza podstawy programowej z przyrody, fizyki, biologii i chemii pod kątem wymaganych doświadczeń i eksperymentów na zajęciach.
3. Analiza zaleceń do podstawy programowej.
4. Analiza zasobów szkół.
5. Analiza problemu – w jaki sposób przeprowadzać doświadczenia i eksperymenty przyrodnicze modelowo i niestandardowo?
6. Dyskusja dotycząca korelacji międzyprzedmiotowej.  
• Zorganizowanie spotkania integracyjnego uczestników na czacie.
• Przygotowanie i zaplanowanie spotkań z ekspertami.  
Materiały samokształceniowe
Podstawa programowa

Zestaw wymaganych doświadczeń na poszczególnych etapach edukacyjnych z przedmiotów przyrodniczych  
Spotkanie 2
Problemy poruszane podczas spotkania Działania w sieci
1. Spotkanie z ekspertami – dydaktykami.
2. Pokazy doświadczeń modelowych i doświadczeń przy użyciu materiałów i przedmiotów codziennego użytku.  
• Zaplanowanie przeprowadzenia przez każdego członka zespołu doświadczenia, pokazu lub eksperymentu.
• Ustalenie harmonogramu pokazów.  
Materiały samokształceniowe
Doświadczenia z fizyki przy użyciu MPCU (materiałów i przyrządów codziennego użytku)

Literatura:
• J. VanCleave, Biologia dla każdego dziecka – 101 doświadczeń, WSiP, Warszawa 1993.
• J. Müller, L. Palka, W. Stawiński, Obserwacje i doświadczenia w nauczaniu biologii. Fizjologia roślin, WSiP, Warszawa 1988.
• J. Müller, W. Stawiński , Obserwacje i doświadczenia w nauczaniu biologii. Ekologia i ochrona środowiska, WSiP, Warszawa 1993.

Strony internetowe:
• www.biocen.edu.pl
• www.bioedukacja.org.pl
• www.ceo.org.pl/au 
Spotkania 3 i 4
Problemy poruszane podczas spotkania Działania w sieci
1. Lekcje, pokazy, doświadczenia, eksperymenty.
2. Dzielenie się doświadczeniami.
3. Dyskusja nad scenariuszami.  
• Każda osoba przygotowująca pokaz, doświadczenie lub eksperyment opracowuje scenariusz.
• Dyskusja po prezentacjach w szkołach, modyfikacja scenariusza.  
Materiały samokształceniowe
Arkusz obserwacji pokazów i doświadczeń  
Spotkanie  5
Problemy poruszane podczas spotkania Działania w sieci
Wybór scenariuszy do publikacji

Bank doświadczeń i ćwiczeń.  
• Pożegnalne spotkanie uczestników na czacie 

4. Załączniki
Zasoby sieci pilotażowych
L.p.NazwaAutor (-rzy)Link
1. Doświadczenia i eksperymenty w nauczaniu przyrody: zmysły (wzrok, słuch, smak, węch). --- POBIERZ
2. Rola eksperymentów w naukach przyrodniczych --- POBIERZ
3. Scenariusz: Badanie zjawiska rozszerzalności temperaturowej ciał stałych , cieczy i gazów. --- POBIERZ
4. Biologia. Innowacyjny program wspierania uzdolnień w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych Joanna Łubocka, Józef Krawczyk POBIERZ
5. Chemia, fizyka, matematyka w kuchni i łazience. --- POBIERZ
6. Doświadczenia przyrodnicze dla klas IV-VI szkoły podstawowej Bogusława Ziółkowska POBIERZ
7. Fizyka. Między zabawą a nauką. Andrzej Biadasz, Dobrosława Kasprowicz, Tomasz Rumka POBIERZ
8. Dobre praktyki w przyrodniczej edukacji pozaformalnej Enzo Barevalo-Garcia, Irmina Buczek, Marcin Chrzanowski, dr Wojciech Grajkowski, Jagna Hałaczek, Krzysztof Horodecki, Magdalena Kędziora, Małgorzata Musialik, Tomasz Nowacki, dr Elżbieta Barbara Ostrowska, Urszula Poziomek, Lidia Setti, prof. dr hab. Krzysztof Spalik, Martyna Studzińska, Piotr Walicki POBIERZ
9. Scenariusz: Jak powstaje mydło? Iwona Zdunek POBIERZ
10. Jestem aktywny i jem zdrowo – żyję kolorowo --- POBIERZ
11. Laboratorium geograficzne. Autorski program rozwijający kompetencje kluczowe uczniów gimnazjum Magdalena Jakun POBIERZ
12. Scenariusz: Metale i ich właściwości Beata Winiarska POBIERZ
13. Natura światła Ireneusz Stefaniuk POBIERZ
14. Biosfera z elementami ochrony przyrody --- POBIERZ
15. Obóz naukowy - geografia --- POBIERZ
16. Program zajęć pozalekcyjnych z przyrody: Moje Kluczowe Kompetencje Barbara Żelasko POBIERZ
17. Scenariusz: Proszek do pieczenia - po co dodajemy go do ciasta? Iwona Zdunek POBIERZ
18. Scenariusz: Swobodny spadek ciała --- POBIERZ
19. Scenariusz: Tworzymy zielnik - rozpoznawanie roślin Maria Szamraj POBIERZ
20. Rola eksperymentu w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych Bożena Sucharska POBIERZ
21. Scenariusz: Mali badacze - eksperymenty i doświadczenia z wodą Iwona Nakielska POBIERZ
22. Wykorzystanie eksperymentów i metod aktywizujących w nauczaniu - problemy i wyzwania. Raport z badań --- POBIERZ
23. Doświadczenia i eksperymenty na zajęciach z fizyki --- POBIERZ
24. Elektromagnetyzm Magdalena Grygiel, Andrzej Karbowski POBIERZ
25. Wymagania doświadczalne - fizyka --- POBIERZ
26. Scenariusz: Przemiany energii mechanicznej Marzena Czerwińska POBIERZ
27. Czy mróz szkodzi komórkom? --- POBIERZ
28. Dlaczego skorupka jajka jest twarda? --- POBIERZ
29. Pokaz robienia produktów kosmetycznych --- POBIERZ
30. Aparat fotograficzny Iwona Felenczak-Pyż POBIERZ
31. Czy wszystkie ciała stałe jednakowo przewodzą ciepło? Magdalena Bogusz POBIERZ
32. Badanie właściwości utleniających jonów manganianowych (VII) w zależności od pH roztworu --- POBIERZ
33. N --- POBIERZ
34. Pogoda Damian Kukła POBIERZ
35. Reakcje alkoholi jedno- i wielowodorotlenowych z wodorotlenkiem miedzi (II) --- POBIERZ
36. Skąd wiemy, że cząsteczki się poruszają? Barbara Włodarz POBIERZ
37. Działalność rzek --- POBIERZ
38. Scenariusz: Środowisko najbliższej okolicy Anna Marczyk POBIERZ
39. Szkiełka mikroskopowe Iwona Felenczak POBIERZ
40. Kierunki geograficzne na lekcji przyrody Anna Marczyk POBIERZ
41. Scenariusz: Występowanie wody na Ziemi --- POBIERZ
42. Ciekawe doświadczenia chemiczne Barbara Kukuła POBIERZ
43. Scenariusz: Pogoda zmienia się wraz z porami roku Anna Knapik POBIERZ
44. N --- POBIERZ
45. Próby opracowania nowej metody syntezy kompleksów miedzi(II) z alkoholami diazolowymi Barbara Kukuła POBIERZ
46. Procesy glebotwórcze budowa gleby oraz typy genetyczne gleb Alina Skórska POBIERZ
47. Pryzmat Iwona Felenczak-Pyż POBIERZ
48. Dlaczego robaczki świętojańskie świecą? Iwona Felenczak-Pyż POBIERZ
49. Scenariusz: Dlaczego powietrze jest mieszaniną jednorodną? Anna Marczyk POBIERZ
50. Skały i minerały jako budulce skorupy ziemskiej Damian Kukuła POBIERZ
51. Zadania do działu: Substancje i ich przemiany --- POBIERZ
52. Scenariusz: O źródłach i rozchodzeniu się światła - powstawanie cienia Magdalena Bogusz POBIERZ
53. Doświadczenie: Czego rośliny potrzebują do życia? Zdzisława Kaniuka POBIERZ
54. Scenariusz: Poznajemy budowę roślin, zakładamy hodowlę kwiatów wiosennych Zdzisława Kaniuka POBIERZ
55. Ile ścian ma woda? --- POBIERZ
56. Otrzymywanie tlenu, wodoru i tlenku węgla(IV) oraz badanie ich włąściwości --- POBIERZ
57. Eksperymenty i obserwacje na lekcjach biologii i przyrody --- POBIERZ
58. Znam układ ruchu człowieka - powtórzenie wiadomości Beata Bergiel, Małgorzata Boniek-Balcerowicz POBIERZ

5. Bibliografia