Tematyka sieci - Mediacje i inne sposoby rozwiązywania konfliktów w gimnazjum
1. Nazwa sieci Mediacje i inne sposoby rozwiązywania konfliktów w gimnazjum

Sieć „ Mediacje i inne sposoby rozwiązywania konfliktów w gimnazjum” to sieć współpracy i samokształcenia nauczycieli gimnazjum oraz dyrektorów szkół współpracujących ze sobą w ramach zagadnień:

  • poznanie właściwych sposobów komunikowania się z ludźmi
  • komunikowanie się w sposób umożliwiający dokonanie analizy, diagnozy i rozwiązania konfliktu
  • praktyczne zastosowanie wiedzy psychologicznej o mechanizmach powstawania i eskalacji konfliktów
  • poznanie procedur rozwiązywania konfliktów oraz wiedzy o procesie mediacji
  • poznanie technik wspomagających efektywne zarządzanie konfliktami i ich rozwiązywanie
  • organizowanie przedsięwzięć zmierzających do kształtowania kluczowych kompetencji komunikacyjnych dla uczniów i nauczycieli
  • doskonalenie umiejętności aktywnego słuchania, komunikowania się podmiotów szkolnych ( uczniów, nauczycieli, rodziców) w sposób umożliwiający rozumienie problemów i prowadzenie szkolnych mediacji
  • organizowanie form doskonalących wiedzę i umiejętności z zakresu komunikacji, mediacji i innych metod rozwiązywania konfliktów
  • podejmowanie szkolnych i międzyszkolnych inicjatyw wzbogacających wiedzę i umiejętności uczniów w zakresie mediacji rówieśniczych

Mediacje są uznanym sposobem rozwiązywania konfliktów, a rozwiązywanie sporów na drodze mediacji pozwala dochodzić do porozumienia w oparciu o koncentrację na potrzebach stron i dążeniu do rozwiązania konfliktu.

Stosowanie metody mediacji w oświacie sprzyja konstruktywnemu, zgodnemu z prawem systemem szkolnym oraz normami dobrych obyczajów reagowaniu na zaistniałe problemy w relacjach międzyludzkich. Ułatwia wyjaśnianie zjawisk, znajdowanie ich przyczyn i wypracowywanie takich sposobów rozwiązywania problemów, które przeciwdziałają ich występowaniu w przyszłości. Ma znaczenie edukacyjne - przygotowujące młodzież w gimnazjum do życia w przyszłości, w tym do podejmowania aktywności w sytuacjach trudnych, a także konfliktowych w celu poszukiwania możliwie najlepszych rozwiązań. Mediacje są formą wspomagająca pracę członków społeczności szkolnej w rozwiązywaniu różnorodnych konfliktów i poważnych problemów szkolnych.

Mediacje wspomagają uczenie się skutecznej komunikacji. Budują poczucie sprawstwa i wiary we własne możliwości. Młodzież w gimnazjum znajduje się w okresie poszukiwania własnej tożsamości i często wśród społeczności szkolnej dochodzi do różnicy zdań i sporów, a także eskalacji zachowań utrudniających społeczne funkcjonowanie w grupie. Właściwie prowadzone mediacje ukazują nie tylko kulturę rozwiązywania konfliktów, ale pomagają także pokonywać trudności w porozumiewaniu się z rówieśnikami i osobami ze starszego pokolenia. Na podstawie dotychczasowych obserwacji nauczycieli i pedagogów szkolnych, rodziców i uczniów oraz badań naukowych można stwierdzić, że młodzież będąca w kryzysie rozwojowym dorastania potrzebuje szczególnej uwagi ze strony opiekunów i wsparcia w rozwiązywaniu trudnych sytuacji społecznych. Nabywane w drodze codziennej praktyki szkolnej i szkoleń umiejętności dokonywania analizy i diagnozy konfliktu, teoretyczne i praktyczne opanowanie dialogowych sposobów rozwiązywania konfliktów oraz autorytet nauczyciela to pomocne drogowskazy dla gimnazjalistów na przyszłość.

2. Grupa docelowa Nauczyciele szkół gimnazjalnych i dyrektorzy gimnazjów. Uczniowie szkół gimnazjalnych.
3. Cel ogólny
  • Nauczyciele: Upowszechnienie zastosowania mediacji jako metody rozwiązywania konfliktów w środowisku szkolnym, nabycie umiejętności rozwiązywania konfliktów metodą mediacji oraz wykorzystanie ich w praktyce z uczniami.
  • Uczniowie: Zainteresowanie uczniów gimnazjów wiedzą o mediacjach i innych konstruktywnych metodach rozwiązywania konfliktów, propagowanie idei porozumiewania się bez przemocy i doskonalenia umiejętności komunikacyjnych.

4. Cele szczegółowe

Komunikacja

  • poszerzenie wiedzy o konflikcie, przyczynach, mechanizmach eskalacji i skutkach
  • poszerzenie wiedzy o prawidłowej komunikacji interpersonalnej i jej wpływie na skuteczne rozwiązywanie konfliktów

Konflikt

  • poszerzenie wiedzy o konstruktywnych metodach rozwiązywania konfliktów
  • doskonalenie praktycznych umiejętności radzenia sobie z konfliktem i rozwiazywanie go

Mediacje

  • zastosowanie mediacji jako sposobu reagowania na konflikty i problemy w środowisku szkolnym
  • zastosowanie mediacji jako formy dialogu w trudnych i spornych sprawach
  • zapoznanie z mediacją szkolną i rówieśniczą jako metodą rozwiązywania konfliktów
  • poznanie i praktyczne opanowanie procedur mediacyjnych
  • doskonalenie umiejętności w zakresie prowadzenia spotkań mediacyjnych z uczniami

Współpraca

  • tworzenie systemowych rozwiązań w szkołach w zakresie rozwiązywania konfliktów
  • wymiana doświadczeń i pozyskiwanie ekspertów – mediatorów do współpracy
  • informowanie o możliwościach profesjonalnego doskonalenia w zakresie mediacji
budowanie i poszerzanie sieci współpracy międzyszkolnej w zakresie stosowania i propagowania idei mediacji i innych sposobów rozwiazywania konfliktów

5. Program pracy sieci

Spotkanie 1.

Spotkanie stacjonarne

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Integracja grupy, organizacja pracy, analiza potrzeb i dzielenie się z innymi

Opis przebiegu
(działania, zadania)

  • Przedstawienie się uczestników
  • Omówienie celu i założeń projektu.
  • Wspólne opracowanie kontraktu pracy w sieci.
  • Diagnoza potrzeb uczestników - dzielenie się doświadczeniami, zebranie klasyfikowanie i wyodrębnienie potrzeb na poziomie indywidualnym i zespołowym w zakresie informacyjnym, organizacyjnym i merytorycznym.
  • Ustalenie planu działania sieci.
  • Wybór zagadnień dla ekspertów i omówienie tematyki dla ekspertów.
  • Omówienie instrukcji pracy na platformie internetowej.

Potrzebne materiały, pomoce

  • Konspekt spotkania
  • Laptop i rzutnik
  • Prezentacja
  • Materiały szkoleniowe do prezentacji
  • Materiał – zasady współpracy w sieci
  • Instrukcja rejestrowania i logowania na platformie

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

 

  • Nawiązywanie kontaktów w sieci.
  • Dyskusja na forum na temat dotychczasowych doświadczeń i potrzeb doskonalenia.
  • Dyskusja na forum na temat wyboru tematów i form spotkań ze specjalistami.
  • Prezentacja własnych programów wychowawczych realizowanych w gimnazjach w oparciu o wiedzę z zakresu komunikacji, mediacji i alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów i konfliktów w szkole.
  • Wspólne tworzenie zbioru linków do zasobów internetowych związanych tematycznie z komunikacją, mediacją i zasobami wiedzy o rozwiązywaniu konfliktów.
  • Ustalenia na forum, kto z uczestników przygotuje i przedstawi prezentację na temat dotychczasowych doświadczeń gimnazjum w zakresie pomocy w rozwiązywaniu konfliktów w szkole.
  • Wskazywanie źródeł i wymiana merytorycznych materiałów na temat normy rozwojowej i kryzysów rozwojowych w okresie adolescencji.

Bibliografia

www.ore.edu.pl

 

Spotkanie 2.

Spotkanie stacjonarne

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Efektywna komunikacja i jej wpływ na rozwiązywanie konfliktów

Opis przebiegu
(działania, zadania)

  • Poznanie kluczowych komponentów komunikowanie się - część teoretyczna:
  • komunikacji werbalnej i niewerbalnej
  • aktywnym słuchaniu
  • skutecznym komunikowaniu się
  • asertywności
  • Doskonalenie kluczowych komponentów komunikowania się – część praktyczna.
  • Aktywne słuchanie
  • Zadawanie pytań
  • Parafrazowanie
  • Komunikat „ja”
  • Ogniskowanie uwagi
  • Odzwierciedlanie
  • Udzielanie informacji zwrotnych
  • Bariery komunikacyjne
  • Komunikaty konstruktywne
  • Asertywność w wyrażaniu własnych opinii.

Potrzebne materiały, pomoce

  • Konspekt spotkania
  • Scenariusz warsztatów
  • Materiały piśmiennicze (papier ekologiczny, pisaki marker, zakreślacza, przypinki)

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

 

  • Prezentacja własnych przemyśleń po warsztatach, wymiana doświadczeń z zakresu rozwijania umiejętności komunikacyjnych uczniów i swoich własnych.
  • Udostępnienie na platformie materiałów pracy grup i materiałów z dyskusji grupowej.
  • Dołączanie komentarzy na temat wypracowanych materiałów, rozszerzania kontekstu i tworzenie w oparciu o te materiały propozycji nowych rozwiązań.
  • Tworzenie banku opisu działań kształtujących umiejętności komunikacyjne uczniów.
  • Przygotowywanie scenariuszy zajęć dla uczniów poszczególnych klas gimnazjum w oparciu o komponenty komunikacji służące współdziałaniu i dobrej współpracy członków społeczności szkolnej.
  • Tworzenie tematycznego banku scenariuszy zajęć rozwijających umiejętności komunikacyjne uczniów:
  • Scenariusze zajęć rozwijających indywidualne kompetencje komunikacyjne uczniów
  • Scenariusze zajęć rozwijające komunikację i współpracę grupową
  • Scenariusze zajęć rozwijające komunikację i umiejętności rozwiązywania konfliktów.

Aktywność praktyczna: Poprowadzenie zajęć z uczniami w oparciu o przygotowane scenariusze i zamieszczenie filmu z fragmentu zajęć w sieci, wymiana doświadczeń, dyskusje w sieci.

Bibliografia

www.ore.edu.pl

www.bezpiecznaszkola.men.gov.pl

www.brpd.gov.pl

Kontakty służące pomaganiu, Lawrens M. Brammer - Studium Pomocy Psychologicznej PTP

Psychologia i życia, P. Zimbardo, Wydawnictwo Naukowe PWN

 

Spotkanie 3.

Spotkanie stacjonarne

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Konflikt. Sposoby rozwiązywania konfliktów w szkole.

Opis przebiegu
(działania, zadania)

  • Spotkanie ze specjalistą psychologiem rozwojowym – wykład na temat okresu dorastania i kryzysów rozwojowych.
  • Dyskusja na temat sytuacji trudnych w szkole, których źródłem mogą być problemy okresu dorastania.
  • Spotkanie z ekspertem : „Konflikt w szkole – sposoby jego rozwiązania”:
  • O konflikcie : przyczyny, rodzaje, detektory, dynamika
  • Postawy wobec konfliktu
  • Konstruktywne sposoby rozwiązywania konfliktów:

                  1. negocjacje
                  2. mediacje
                  3. koncyliacje
                  4. arbitraż
                  5. inne

Potrzebne materiały, pomoce

  • Konspekt spotkania
  • Plan wykładu
  • Laptop
  • Rzutnik
  • Prezentacja
  • Papier ekologiczny
  • Pisaki markery
  • Zakreślacze

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

 

  • Zaznajomienie się z prezentacją „Konflikty i praktyki radzenia sobie ze sporami” oraz materiałami na temat psychologii konfliktów.
  • Opracowanie skróconych przewodników prezentujących podstawowe umiejętności pomagania.
  • Opracowanie katalogu konstruktywnych metod rozwiązywania konfliktów w szkole.
  • Zastosowanie opracowanych materiałów do praktycznego rozwiązania konfliktu w szkole i wymienienie się doświadczeniami z innymi uczestnikami w sieci, przegląd efektów działań.
  • Aktywność samokształceniowa w oparciu o literaturę i filmy dostępne w sieci i w bibliotekach.
  • Aktywność praktyczna: zastosowanie opracowanych materiałów do praktycznego rozwiązywania sporów w szkole i podzielenie się doświadczeniami w sieci.

Bibliografia

www.mediacjarowiesnicza.pl

www.men.gov.pl

Mediacje dla każdego, Lidia Mazowiecka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Polska, Warszawa 2010,

Konflikty między ludźmi, Wiliam W. Wilmot, Joyce L. Hocker , wyd. Pol. Eugenia Mandal, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe

Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Christopher W. Moore, Wydawnictwo: Wolters Kluwer, 2009.

Mediacje. Teoria i praktyka, Ewa Gmurzyńska, Rafał More, Wydawnictwo Oficyna 2009.

 

Spotkanie 4.

Spotkanie stacjonarne

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Mediacje w szkole

Opis przebiegu
(działania, zadania)

Spotkanie z mediatorem

Pokaz filmu o mediacjach rówieśniczych i rozmowa o treści filmu w kontekście współczesnych przedmiotów konfliktów i aktywności szkolnych podmiotów w dynamice konfliktu.

  • Podstawowe zasady mediacji.
  • Etapy mediacji.
  • Przebieg procesu mediacji.
  • O predyspozycjach osobowych i postępowaniu osoby stosującej metodę mediacji.
  • O pytaniu w mediacji.
  • Dyskusja na temat możliwości stosowania metody mediacji w szkole przez nauczyciela:
  • Rodzaje konfliktów, w których można zastosować metodę mediacji
  • Zagrożenia w stosowaniu metody mediacji
  • Rozwiązywanie konfliktów metodami „ mieszanymi”.
  • Rozmowa z psychologiem o preferencjach i aspiracjach uczniów w wieku adolescencji, ich motywacji u orientacji na własne „ja” i ocenę społeczną w procesie podejmowania decyzji oraz ważności roli i odpowiedzialności osoby dorosłej za monitorowanie rozwiązywania konfliktów między uczniami.
  • Rozmowa o źródłach wiedzy i informacji o zastosowaniu w szkołach mediacji rówieśniczych.

Potrzebne materiały, pomoce

  • Konspekt spotkania
  • Konspekt spotkania
  • Film edukacyjny
  • Arkusze - Lista dialogowa
  • Laptop
  • Rzutnik
  • Papier
  • Kolorowe pisaki

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

 

  • Wymiana doświadczeń między uczestnikami w zakresie wykorzystywanych przez nauczycieli form pracy z uczniami zainteresowanymi tematyką mediacji.
  • Znalezienie w sieci informacji o zastosowaniu w szkołach mediacji rówieśniczych.
  • Tworzenie i umieszczanie na platformie scenariuszy zajęć wychowawczych na temat mediacji dla uczniów oraz przykładowych konspektów spotkań z rodzicami poświęconych tematyce mediacji.
  • Dyskusje o zaletach i wadach form organizacyjnych spotkań i tematycznych w szkole z udziałem zaproszonych specjalistów
  • Dzielenie się wiedzą - przesyłanie materiałów merytorycznych i prezentacji do wykorzystania w praktyce szkolnej, dyskusje w sieci.
  • Propagowanie walorów wychowawczych mediacji w środowisku rodziców uczniów – wymiana doświadczeń na temat współpracy z rodzicami – umieszczanie w sieci konspektów spotkań z rodzicami.
  • Propagowanie wiedzy na temat mediacji w szkole wśród innych nauczycieli, współpraca wychowawcza nauczycieli w ramach tworzenia programu wychowawczego gimnazjum – umieszczanie w sieci konkretnych zapisów, fragmentów prawa szkolnego.

Bibliografia

www.mediate.com

www.mediacjajestemza.pl

www.mediacjarowiesnicza.pl

www.men.gov.pl

Moore W Christopher: Mediacje.

Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Warszawa 2012

Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, A Gójska, W. Huryn, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2007.

Arbitraż i mediacja : prace studentów i absolwentów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego /

Aleksander Klich, Michał Wojdała (red.). – Szczecin : Soft Vision, Mariusz Rajski, 2014.

Mediacja i rozwiązywanie konfliktów w pracy, Nora Doherty, M. Guyler [przeł. Antonina Kozłowska]. - Warszawa : Wolters Kluwer Polska, 2010

Sztuka negocjacji / Gerard I. Nierenberg ; [przekł. Dariusz Bakalarz]. - Wyd. Warszawa Studio Emka, 1998

 

Spotkanie 5.

Spotkanie stacjonarne

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Organizacja mediacji w szkołach

Opis przebiegu
(działania, zadania)

  • Rola nauczyciela- opiekuna mediatora formy pracy nauczycieli – panel koleżeński.
  • Omówienie przez nauczycieli form pracy z uczniami zainteresowanymi tematyką mediacji ( wykorzystywanie wiedzy i umiejętności z poprzednich spotkań:
           1. Jak przygotowywać spotkanie szkoleniowe dla uczniów z zakresu konstruktywnego rozwiązywania konfliktów ?
           2. Jak przygotować szkolenia z zakresu stosowania metody mediacji dla uczniów?
           3. Wymiana doświadczeń z praktyki szkolnej.
           4. Dyskusja o szansach i zagrożeniach dotyczących mediacji rówieśniczych O roli nauczyciela opiekuna „mediatorów rówieśniczych”
           5. Dyskusja o dotychczasowej praktyce stosowania w rzeczywistości szkolnej mediacji rówieśniczych.
  • Dobór uczestników do grup tematycznych – wymiana poglądów i doświadczeń:

Przykładowa lista tematów:

  • organizacja Klubów Mediatora w szkole
  • organizacja miejsca do sesji mediacyjnych
  • organizacja szkoleń tematycznych, warsztatów i treningów
  • organizacja godzin wychowawczych na temat mediacji
  • organizacja spotkań tematycznych w szkole z udziałem zaproszonych specjalistów
  • organizacja pokazów filmowych na temat mediacji
  • organizacja sztuk teatralnych z uwzględnieniem tematyki mediacji
  • organizacja tablicy ściennej na temat mediacji w szkole
  • rozwiązywanie sporów w zespole klasowym drogą mediacji
  • organizacja tablicy ściennej na temat mediacji w szkole
  • propagowanie walorów wychowawczych mediacji w środowisku rodziców uczniów
  • propagowanie wiedzy na temat mediacji w szkole wśród innych nauczycieli, współpraca

 

Potrzebne materiały, pomoce

  • Konspekt spotkania
  • Tekst przewodni – arkusze
  • Karty projektowe
  • Postery
  • Arkusze papieru ekologicznego
  • Markery
  • Kolorowy papier
  • Przypinki
  • Rzutnik
  • Laptop
  • Tablety lub komputery osobiste

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

 

  • Dzielenie się doświadczeniami w zakresie międzyszkolnych form współpracy – aktywność w sieci, rozmowy, wysyłanie linków.
  • Przeprowadzenie dla wybranych (chętnych) uczniów w szkole szkolenia o metodzie mediacji –
  • Wymiana informacji i doświadczeń w zespołach – zgłębianie tematyki, gromadzenie danych i przygotowanie prezentacji dla wszystkich członków grupy i rozesłanie jej do uczestników sieci
  • Propagowania idei mediacji – dyskusje, aktywność na forum.
  • Umieszczenie rocznych planów pracy mediatorów, programów warsztatów, tematyki spotkań szkoleniowych i scenariuszy szkoleń).
  • Informowanie o terminach organizacji szkoleń tematycznych, warsztatów ,treningów.
  • Zaproszenie na międzyszkolne spotkania wymiany doświadczeń mediatorów w poszczególnych szkołach.
  • Ustalenia odnośnie organizacji letniego obóz tematyczny ( wskazówki organizacyjne, cele, zarys programu obozu, metody realizacji programu, przykłady zadań dla uczestników). Dyskusja w sieci i wymiana pomysłów i dzielenie się wiedzą i informacjami.
  • Organizacja w sieci konkursów tematycznych ( tematyka, wskazówki organizacyjne)

Podsumowanie i ewaluacja sieci

  • Zapraszanie wzajemna na przedsięwzięcia organizowane w szkołach np. pokazów filmowych na temat mediacji, sztuk teatralnych z uwzględnieniem tematyki mediacji, warsztatów.
  • Zamieszczenie zdjęć organizacji tablicy ściennej na temat mediacji w szkole.
  • Organizacja spotkań tematycznych w szkole z udziałem zaproszonych specjalistów
  • Organizacja pokazów filmowych na temat mediacji i sztuk teatralnych – zamieszczanie informacji i zaproszeń dla innych nauczycieli.
  • Podjęcie nauki na studiach podyplomowych z zakresu mediacji

Bibliografia

www.mediacjarowiesnicza.pl

www.brpd.gov.pl

www.fio.org.pl

www.ko.poznan.pl

Rewolucja w uczeniu, D. Gordon, Zyski i sp. 2003


6. Bibliografia
7. Załączniki

1. - MEDIACJE-skrypt dla nauczycieli.pdf
2. - Scenariusze lekcji wychowawczych i warsztatów dla uczniów gimnazjum.pdf
3. - Załącznik nr 1_Kompetencje i predyspozycje osobowe mediatora w formacie ORE.ppt
4. - Załącznik nr 2_Konflikty i praktyki radzenia sobie z nimi.pptx