Istotnym sposobem budowania pozytywnych relacji oraz poczucia bezpieczeństwa w grupie jest informacja zwrotna. Najprościej mówiąc jest to wypowiedź, w której ujawniamy swoje spostrzeżenia dotyczące jakiegoś zachowania lub wypowiedzi innego członka grupy[1] w taki sposób, aby to miało wpływ na zwiększenie ich samoświadomości i kompetencji. Jest ona niezwykle ważnym elementem w procesie nauczania i uczenia się, także jeśli chodzi o ludzi dorosłych.

            Celem edukacyjnej informacji zwrotnej jest wsparcie uczestnika (lub ucznia) w procesie uczenia się, czyli wspieranie rozwoju osobistego lub zawodowego. Zanim zaczniemy jej używać należy ten cel uczestnikom uświadomić! Myślę, że bardzo ważnym też jest, by w sposób najprostszy wdrożyć ich do używania tego narzędzia, tak by także oni mogli odnosić się do naszych działań. Ja zrobiłam to podczas pierwszych warsztatów z "moją" siecią. Przedstawiałam ideę informacji zwrotnej czyli co to jest informacja zwrotna i co nam ona da, a następnie wspólnie wypracowaliśmy w punktach jaka ta informacja powinna być. Według uczestników sieci Nauczyciele pracują zespołowo rzeczowa (merytoryczna), życzliwa, adekwatna do długości wypowiedzi (czytaj nie zbyt długa), nieoceniająca - co znaczy nieużywająca stwierdzeń typu "źle"; "dobrze". Ja dodałam do tego, że formułujemy ją we własnym imieniu nie używając sformułowań my..., wszyscy..., wiadomo, że... itd... ale według mnie..., ja..., moim zdaniem...

            Informacja zwrotna powinna zawierać wyszczególnienie i docenienie mocnych stron pomysłu czy zadania oraz wskazanie tzw. rezerw, czyli elementów nad którymi należałoby się jeszcze zastanowić. Potocznie nazywamy je minusami lub słabymi stronami, ale to określenia same w sobie mają wydźwięk demotywujący, czyli sprzeczny z celem informacji zwrotnej, która ma inspirować do rozwoju. Informacja zwrotna może też zawierać wskazówki do przekształcenia słabych stron w atuty oraz ukierunkowywać dalszą pracę w kierunku rozwoju. Bardzo ważnym jest, by informacja zwrotna zawierała przynajmniej dwa pierwsze elementy i to właśnie w kolejności: atuty, a dopiero potem rezerwy, z prostego powodu – taką informacją zwrotną jest nam łatwiej przyjąć i wykorzystać do rozwoju. Ważnym jest także, by tych "plusów" było tyle sama, a najlepiej więcej niż "minusów".

            Niezwykle ważne w stosowaniu informacji zwrotnej jest ciągłe uświadamianie sobie, że informacja zwrotna nie jest oceną! Jest zewnętrznym spojrzeniem na pewien stan rzeczy. Ukazaniem uczestnikowi zewnętrznego punktu widzenia, swego rodzaju subiektywnym lustrem, w którym może się przejrzeć... i niech nie zobaczy tam potwora!

            Jako koordynator sieci wykorzystuję informację zwrotną na forum mojej sieci. Moim celem jest w tym momencie jej trwania motywowanie uczestników do wypowiedzi, oczywiście z zachowaniem rozwijającego aspektu komentarza. Oto przykłady z forum sieci:

 

Z radością stwierdzam, że takie "motywatory" przynoszą powoli skutek! Wiem, że duża część nauczycieli z rezerwą podchodzi do informacji zwrotnej, która kojarzy się im głównie z ocenianiem kształtującym, jednak stosowanie jej "w życiu" ułatwia nam sporo sytuacji i otwiera wiele drzwi.
            Czas co prawda urlopowy, jednak zachęcam Was w wolnej chwili do zastanowienia się nad stosowaniem IZ[2] w pracach sieci. Jestem przekonana, że wielu z Was, może nie do końca to sobie uświadamiając, używa tego narzędzia. Wiem też, że niesie to pewne zagrożenia np. braku czasu na komentowanie, ale jestem przekonana, że ostateczny bilans jest na plus! Bardzo jestem ciekawa jakie jest Wasze zdanie na temat tego sposobu motywowania do wymiany doświadczeń - jakie widzicie "mocne strony", jakie "rezerwy"... i jak można przekształcić je w sukces? Z pewnością macie też inne pomysły, koniecznie napiszcie jakie! Pozdrawiam. ANKA