Polscy nauczyciele czują się przeszkoleni. Niestety nie w kontekście skuteczności, ale w odniesieniu do liczby i intensywności proponowanych szkoleń. Jest tego za dużo. Tymczasem wnioski z międzynarodowy projekt badawczy OECD, dotyczący nauczania, uczenia się i zdobywania wiedzy TALIS (Teaching and Learning International Survey), których polskim koordynatorem badania jest Instytut Badań Edukacyjnych mówią, że:

• nauczyciele chcą się doskonalić zawodowo;
• oczekiwania nauczycieli dotyczą w szczególności: nauczania uczniów ze specjalnymi potrzebami, wykorzystania w nauczaniu umiejętności z zakresu technik komputerowych oraz poradnictwa na rzecz uczniów;
• mimo, że aż 39% nauczycieli w Polsce chce doskonalić się zawodowo, nie znajduje odpowiednich szkoleń dla siebie na rynku;
• tymczasem, co potwierdzają badania, nauczyciele, którzy doskonalą się zawodowo, wykorzystują w swojej pracy więcej sposobów nauczania i są bardziej skłonni do współpracy z innymi nauczycielami;
• dotyczy to jednak wysokiej jakości form doskonalenia zawodowego, które umożliwiają pozyskanie i potwierdzenie większej skuteczności własnej nauczycieli;
• w efekcie nauczyciele, którzy mają bardziej zdecydowane przekonania co do metod nauczania, mają większą skłonność do współpracy z innymi nauczycielami, bardziej pozytywne relacje z uczniami oraz większe poczucie własnej skuteczności.

Pozornie więc nie jest źle. Dlaczego więc nie jest faktycznie dobrze? Puntem wyjścia jest celowość oraz jakość szkoleń. Realizowany aktualnie pilotaż kompleksowego wspomagania nauczycieli pokazuje jak w soczewce co warto, a czego nie należy robić. Warto budować ofertę szkoleń na przeprowadzonej diagnozie potrzeb rozwojowych szkoły i nauczycieli. Zdecydowanie nie warto dobierać szkoleń w oparciu o posiadaną ofertę. Oferta i ludzie, którzy mogą ją realizować powinna być czynnikiem drugorzędnym do rzeczywistych potrzeb identyfikowanych w szkołach jako element koniecznej zmiany. Ważnym aspektem budowania optymalnej oferty szkoleniowej jest również odpowiedni dobór uczestników proponowanych zajęć. Tu pojawia się drugi błąd, który czyni niekiedy oferowane szkolenia askutecznymi. Błąd polegający na tym, że proponuje je się wszystkim, a nie tym, którzy tego rodzaju wsparcia potrzebują.

Sieci również proponują szkolenia. Rozmawialiśmy kiedyś o ekspertach. Wydaje się, że negatywna ocena niektórych z nich może w równym stopniu dotyczyć braku ich odpowiednich kompetencji, jak i nietrafionego doboru tematyki spotkania. Szkolenia dla osób z sieci, również muszą być poprzedzone odpowiednią diagnozą. Tematykę, szczegółowe oczekiwania opisane językiem efektów, być może nawet realizatorów (przynajmniej oczekiwany obraz ich kompetencji) powinni określać przede wszystkim ci, do których dane szkolenie jest kierowane. To oczywiście nie zawsze jest łatwe. Ograniczają nas procedury przetargowe, formalności administracyjne, nierzadko brak decyzyjności i konieczność dopasowania się do odgórnych wymagań naszych przełożonych. Pytanie o to, co nam najbardziej przeszkadza w pracy na rzecz organizacji atrakcyjnych szkoleń dla naszych użytkowników? I drugie, bardziej rozwojowe- jak sobie wyobrażamy optymalny model organizacji wspomagania w ramach sieci, kiedy nie ograniczałyby nas żadne formalności i moglibyśmy naszym „ludziom” zaproponować to, co wydaje się dla nich najbardziej atrakcyjne i wartościowe?