Quo vadis czyli o potrzebie ewaluacji

          Czas nieuchronnie biegnie i duża część z koordynowanych przez nas sieci za kilka tygodni zakończy pierwszy okres swojej pracy. Dla niektórych był to cały rok, dla innych kilka miesięcy. Jednym z zadań koordynatora jest podsumowanie pracy. Często ma ono charakter formalny raportu lub sprawozdania. Myślę, że warto zadanie to wykonać tak, by nie tylko było ono wypełnieniem wymogów wobec koordynatora, ale by przede wszystkim przyniosło korzyści dla cyklu życia sieci. Mówiąc współczesną nowomową przed nami ewaluacja pracy sieci.
        Czymże jest to "ukochane" ostatnio przez nauczycieli słowo? Jak wyczytać można w Słowniku łacińsko-polskim M. Plezi słowo "e-valesco, - ere, -ui – wzmocnić się, nabrać siły, spotężnieć" i to znaczenie bardzo mi się podoba! W mojej własnej wizji, ewaluacja ma służyć "czemuś"... poza nią samą! Z wielu przeczytanych artykułów i książek o ewaluacji najbardziej jest mi bliska definicja opracowana przez Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej, które definiuje ewaluację jako proces polegający na sprawdzeniu i ocenie czy dane działania przyniosły oczekiwane rezultaty, co przyczyniło się do ich osiągnięcia, a co było barierą. Istotą ewaluacji jest jej użyteczność, czyli wykorzystanie jej wyników[1]. Myślę, że definicja ta niesie ze sobą pozytywną konotację tego narzędzia, a takie ono ma właśnie być.   Warto zapytać po co ją robimy, czyli sformułować korzyści jakie przynosi. Wewnętrznie zgadzam się z katalogiem korzyści wypracowanych przez profesora G. Mazurkiewicza. Pisze on, że skuteczna ewluacja:

  • wspiera proces podejmowania decyzji
  • służy racjonalnemu rozwiązywaniu problemów
  • zachęca do rzeczywistego dialogu i umożliwia go
  • ułatwia zdobywanie autonomii
  • wspiera rozwój społeczności uczącej się[2]

        Czytając Wasze wpisy na blogu i forum sieci koordynatorów, a także analizując pracę w mojej sieci, myślę o jeszcze jednej korzyści, którą mogłaby przynieść ewaluacja, a mianowicie wzmocnieniu motywacji uczestników do pracy w ramach sieci, poprzez uświadomienie im, ile już zyskali.
         Kolejne pytanie jakie mi się nasuwa, to jak ewaluację przeprowadzić, aby właśnie te korzyści uzyskać? Najprostsza odpowiedź to właściwie zaplanować i przeprowadzić ewaluację, ale to stwierdzenie rodzi kolejne pytanie "właściwie" czyli jak? Myślę, że każdy koordynator powinien poszukać adekwatnej dla swojej sieci odpowiedzi. Dla mnie jako koordynatora cenne są wskazówki zawarte w publikacji Sieci współpracy i samokształcenie. Teoria i praktyka
[3], a zwłaszcza w części dotyczącej sieci Szkół Uczących Się (SUS).
         A o
to jakie nieuporządkowane jeszcze na dziś pomysły krążą w mojej głowie. Myślę, że uzyskanie cechy użyteczności możliwe jest tylko w przypadku planowego działania (opracuję więc sobie stosowny plan). Ważnym dla mnie będzie, by uczestnicy mojej sieci byli także uczestnikami zbierania informacji o pracy sieci, a nie tylko "wypełniaczami" opracowanej przeze mnie-koordynatora ankiety. Oczywiście zdaję sobie sprawę, że nie wszyscy wezmą na siebie odpowiedzialność, ale nie napinam się, pomogą chętni, a ich praca będzie wielką wartością. Samą formę zbierania informacji z zewnątrz muszę "przegadać" z uczestnikami. Nie ukrywam, że liczę też na Wasze wsparcie w merytorycznych komentarzach pod tekstem.
    
W prowadzeniu efektywnej ewaluacji ważne jest zadanie odpowiednich pytań... i tu z moich październikowych doświadczeń wynika, że pytania otwarte, choć w teorii takie być powinny, nie są najlepszym rozwiązaniem... Na dziś widzę trzy istotne obszary dla uzyskania informacji zwrotnej o funkcjonowaniu sieci:

- realizacja celów założonych w Rocznym planie pracy sieci,

- rozwój zawodowy nauczyciela członka sieci,

- wpływ uczenia się w sieci na życie szkoły macierzystej nauczyciela,

          Obecnie pracuję nad narzędziami do realizacji tego zadania... i śmiem domyślać się, mimo zaledwie dwóch wpisów, że wielu z Was koordynatorów też! Myślę, że cenną byłaby wymiana opracowanych materiałów oraz pomysłów na przeprowadzenie celowej ewaluacji. Zachęcam Was do komentowania sprawy pod moim wpisem, ale przede wszystkim do wymiany doświadczeń na forum sieci. Jest nas już ponad 80 głów, a co 80 głów to nie jedna! Pozdrawiam. Anka

 



[1] Podstawy ewaluacji dla pomocy społecznej, Kraków 2010; dostępne pod adresem www.politykaspoleczna.obserwatoria.malopolska.pl; [13.04.2014]

[2] Po co szkołom wymagania, po co ewaluacja? G. Mazurkiewicz; w: Dyrektor Szkoły, nr 9/2010; dostępny na http://www.npseo.pl/data/various/files/artyku%C5%82_G_%20Mazurkiewicz.pdf; [13.04.2014]

[3] Sieci współpracy i samokształcenia. Teoria i praktyka, red. D. Elsner, wyd. Wolters Kluwer Polska S.A, Warszawa 2013


Komentarze