• definicje pojęć: wielo- i interkulturowość, godność, wolność, równość, sprawiedliwość, uprzedzenie, stereotyp, dyskryminacja,
• akty prawne dotyczące obszaru wielokulturowości,
• porównanie wymagań stawianych w tym zakresie przez prawo z rzeczywistą sytuacją osób pochodzących z innych kultur, odniesienie obu rzeczywistości do kontekstu szkoły i zadań stojących przed nauczycielami języków obcych.
• rola i zadania stojące przed nauczycielami języków obcych w tym obszarze,

1. Uczestnicy sieci przedstawiają się i formułują swoje oczekiwania wobec pracy sieci. Koordynator proponuje cele i założenia sieci. Uczestnicy dyskutują na ten temat.
2. Uczestnicy sieci analizują metodą kuli śnieżnej pojęcia: wielo i interkulturowość, godność, wolność, równość, sprawiedliwość, uprzedzenie, stereotyp, dyskryminacja. Po zakończonej dyskusji koordynator wyświetla przygotowane uprzednio definicje tych pojęć. Uczestnicy dyskutują i korygują swoje ewentualne błędne informacje w tym obszarze.
3. Uczestnicy sieci tworzą pięć grup. Każda grupa otrzymuje od koordynatora jeden akt prawny dotyczący obszaru wielokulturowości. Uczestnicy sieci analizują akty prawne pracując metodą układanki eksperckiej i formułują najważniejsze prawa cudzoziemskich uczniów w polskiej szkole.
4. Uczestnicy sieci pracując w grupach starają się metodą burzy pytań ustalić rzeczywistą sytuację uczniów pochodzących z innych kultur w polskich szkołach, formułują problemy, z jakimi się oni spotykają i zadania stojące w tym obszarze przed nauczycielami języków obcych. Każda grupa zapisuje wyniki swojej pracy na plakacie, który następnie jest omawiany przez wybranego członka grupy.
5. Uczestnicy planują działania do realizacji przed następnym spotkaniem: Szukanie w Internecie oraz źródłach tradycyjnych informacji na temat zachowań specyficznych dla ludzi innych kultur oraz przydatnych z punktu widzenia pracy nauczycieli języków obcych w szkołach materiałów dotyczących wielokulturowości i dzielą się nimi na platformie.

• komputer
• rzutnik
• multimedialny
• kartki papieru formatu A4
• akty prawnych
• flipchart
• pisaki
• kolorowe
• magnesy

Akty prawne:

• Konstytucja RP rozdział II
• Międzynarodowa Konwencja o Prawach Dziecka artykuły 28 i 29 a także 2, 3, 13, 14, 22, 30, 31
• Ustawa o systemie oświaty art. 13, 7ad,
• Rozp. MEN z dnia 30 kwietnia 2007 par. 6 i 16,
• Rozp. MEN z 30 kwietnia 2013 par. 3.1. pkt. 10, par. 4, par.10,
• Rozp. MEN z dnia 18 grudnia 2013 załącznik do rozp.

• inne informacje dotyczące wielokulturowości, przydatne z punktu widzenia pracy nauczycieli języków obcych w szkołach, znajdujące się w Internecie oraz źródłach tradycyjnych,
• zachowania specyficzne dla ludzi innych kultur (np. Niemcy, kraje islamskie, Żydzi),

1. Koordynator umieszcza na platformie rezultaty pracy ze spotkania stacjonarnego: a) wspólnie sformułowane definicje analizowanych podczas zajęć pojęć, b) najważniejsze prawa cudzoziemskich uczniów w polskiej szkole, c) najczęstsze problemy, z jakimi stykają się oni w polskiej szkole, d) zadania stojące przed nauczycielami w tym obszarze oraz e) wykaz aktów prawnych regulujących zagadnienie wielokulturowości.
2. Uczestnicy sieci szukają w Internecie oraz źródłach tradycyjnych innych, przydatnych z punktu widzenia pracy nauczycieli języków obcych w szkołach, informacji dotyczących wielokulturowości i dzielą się nimi na platformie.
3. Uczestnicy sieci szukają w Internecie lub źródłach tradycyjnych informacji na temat zachowań specyficznych dla ludzi wybranych kultur.

• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997r.
• Międzynarodowa Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. 1991 nr 120, poz.526),
• Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami),
• Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562) ,
• Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532),
• Rozporządzenie MEN z dnia 1 kwietnia 2010 r. w sprawie przyjmowania osób niebędących obywatelami polskimi do publicznych przedszkoli, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli i placówek oraz organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych za–ęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz.U. 2010 nr 57 poz. 361),
• Rozporządzenie MEN z dnia 6 kwietnia 2006r. w sprawie nostryfikacji świadectw szkolnych i maturalnych uzyskanych za granicą (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami),
• Rozporządzenie MENiS z dnia 19 grudnia 2001r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. nr 3, poz. 28),
• Rozporządzenie MEN z dnia 18 grudnia 2013 w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samo–rządu terytorialnego w roku 2014,
• Deklaracja Rady Europy (Ateńska) „Edukacja międzykulturowa w nowym kontekście europejskim z 16 kwietnia 2003r.,Benedyktowicz Z.: Portrety „obcego”. Od stereotypu do symbolu, Kraków 2000 Bokszański Z.: Stereotypy a   kultura, Wrocław 1977Znaniecki F.: Studia nad antagonizmem do obcych, Warszawa 1990Międzynarodowa Konwencja o Prawach Dziecka Rozporządzenie MEN z 30. 04. 2007 w sprawie oceniania, …”Średziński P.(red.): Jak mówić polskim dzieciom o dzieciach Afryki?, Fundacja „Afryka Inaczej”, Warszawa 2009Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, T.1 i 2, E. Wydawnictwo Dialog 2005

• www.arabia.pl
• Kochanowicz K., Wojtalik M., Jak mówić o większości świata?, Instytut Globalnej Odpowiedzialności i Polska Akcja Humanitarna, Warszawa 2009
• Deklaracja Rady Europy (Ateńska) „Edukacja międzykulturowa w nowym kontekście europejskim”, 2003 r.
• Ustawa o Systemie Oświaty
• Konstytucja RP
• Czykwin E.: Fenomen trwałości uprzedzeń etniczno-religijnych [w:] J. Nikitorowicz (red.) Edukacja międzykulturowa. W kręgu potrzeb, oczekiwań i stereotypów, Białystok   1995

• własny stosunek do osób wywodzących się z innej kultury oraz wartości, jakimi kierujemy się w życiu,
• znajomość innych kultur, co jest w nich ciekawe i cenne, co wzbogaca nasze doświadczenia życiowe,
• zachowania specyficzne dla ludzi innych kultur, problemy i wartości, jakie pojawiają się na styku różnych kultur,
• wartości uniwersalne łączące ludzi wszystkich kultur,
• argumenty i działania, dzięki którym możemy przekonywać inne osoby do pozytywnych stron życia w społeczeństwie wielokulturowym,

1. Uczestnicy sieci analizują w parach swój własny stosunek do osób wywodzących się z innych kultur oraz wartości, jakimi kierują się w życiu.
2. Uczestnicy sieci zapisują na karteczkach wartości, które, ich zdaniem, są cenne i ciekawe w innych kulturach, a które możemy od tych kultur czerpać. Przyklejają je we wskazanym miejscu a następnie porządkują pracując na forum.
3. Uczestnicy sieci przedstawiają rezultaty swojej pracy między spotkaniami dzieląc się informacjami zdobytymi na temat zachowań specyficznych dla ludzi innych kultur.
4. Uczestnicy sieci dyskutują, jakie problemy mogą się w związku z tym pojawić w polskiej szkole, co szkoła może zyskać dzięki obecności uczniów z innych kultur oraz jakie wartości uniwersalne łączą wszystkich ludzi. Koordynator zbiera wszystkie propozycje i wyświetla je.
5. Uczestnicy sieci pracując w grupach tworzą listę argumentów oraz planują działania i akcje informacyjne (spotkania z cudzoziemcami, Dni Kultury, potrawy, piosenki, zwyczaje, literatura, sztuki plastyczne, muzyka, wartości) w szkole i w środowisku), które pomogą uczniom przekonywać się, że życie w społeczeństwie wielokulturowym może być dla nich wartością i zapisują swoje propozycje na plakacie. Każdy plakat zostaje następnie omawiany przez wybranego członka grupy.
6. Koordynator zamieszcza na platformie rezultaty prac ze spotkania stacjonarnego: a) rejestr wartości, które możemy czerpać od przedstawicieli innych kultur, b) listę zachowań specyficznych dla ludzi różnych kultur, c) problemy, jakie mogą się w związku z tym pojawić w polskiej szkole oraz co może szkoła zyskać dzięki obecności uczniów z innych kultur, d) zestawienie wartości uniwersalnych łączących ludzi różnych kultur, e) listę argumentów oraz plan działań, którymi możemy przekonywać inne osoby do pozytywów życia w społeczeństwie wielokulturowym.
7. Uczestnicy sieci realizują wraz ze swoimi uczniami działania promujące ideę wielokulturowości. Następnie dzielą się na platformie doświadczeniami i refleksjami na ten temat.
8. Uczestnicy sieci analizują wstępnie własne materiały edukacyjne pod kątem obecności w nich elementów wielokulturowych.
9. Uczestnicy sieci dyskutują na platformie na temat konsekwencji zaniechań w obszarze edukacji wielokulturowej.

• karteczki samoprzylepne
• komputer
• rzutnik multimedialny
• kartki papieru
• formatu A4
• wydruki
• sformułowanych na poprzednim spotkaniu problemów, z jakimi stykają się w polskiej szkole cudzoziemscy uczniowie,
• flipchart
• kolorowe pisaki
• magnesy

• działania, dzięki którym możemy przekonywać inne osoby do pozytywnych stron życia w społeczeństwie wielokulturowym,
• materiały edukacyjne z elementami edukacji wielokulturowej,
• konsekwencje zaniechań w tych obszarach,

1.  Koordynator zamieszcza na platformie rezultaty prac ze spotkania stacjonarnego: a) rejestr wartości, które możemy czerpać od przedstawicieli innych kultur, b) listę zachowań specyficznych dla ludzi różnych kultur, c) problemy, jakie mogą się w związku z tym pojawić w polskiej szkole oraz co może szkoła zyskać dzięki obecności uczniów z innych kultur, d) zestawienie wartości uniwersalnych łączących ludzi różnych kultur, e) listę argumentów oraz plan działań, którymi możemy przekonywać inne osoby do pozytywów życia w społeczeństwie wielokulturowym.
2. Uczestnicy sieci realizują wraz ze swoimi uczniami działania promujące ideę wielokulturowości. Następnie dzielą się na platformie doświadczeniami i refleksjami na ten temat.
3. Uczestnicy sieci analizują wstępnie własne materiały edukacyjne pod kątem obecności w nich elementów wielokulturowych.
4. Uczestnicy sieci dyskutują na platformie na temat konsekwencji zaniechań w obszarze edukacji wielokulturowej.

Bibliografia/netografia
Kofta M., Jasińska-   Kania   A. (red.): Stereotypy i   uprzedzenia. Warszawa:   Wydawnictwo Naukowe Scholar
Ząbek M. (red.): Między piekłem a rajem. Problemy adaptacji kulturowej uchodźców i imigrantów w Polsce. Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002

• rola i zadania stojące przed nauczycielami języków obcych w sferze edukacji wielokulturowej,
• materiały edukacyjne z elementami edukacji wielokulturowej,
• wymiana między nauczycielami doświadczeń w realizacji programów nauczania i dzielenie się wnioskami w tym zakresie.
• modyfikacja programów nauczania pod kątem uzupełnienia ich o elementy edukacji wielokulturowej,
• przeprowadzenie i obserwacja lekcji na temat wielokulturowości,
• broszura online dla nauczycieli na temat wielokulturowości (jak z tym problemem radzą sobie inne kraje),
• linki,

1. Koordynator sieci przedstawia podsumowanie toczonej na platformie dyskusji na temat konsekwencji zaniechań w obszarze edukacji wielokulturowej.
2. Uczestnicy sieci analizują przyniesione przez siebie materiały edukacyjne, z których korzystają na lekcjach, pod kątem obecności w nich elementów wielokulturowych oraz dyskutują na ten temat na forum.
3. Uczestnicy sieci pracując w grupach metodą kuli śnieżnej dzielą się doświadczeniami i wnioskami w zakresie realizacji programów nauczania w obszarze edukacji wielokulturowej. Pozostałe po łączeniu się dwie grupy prezentują swoje wnioski a koordynator zapisuje je w komputerze i wyświetla.
4. Uczestnicy sieci biorą udział w prowadzonych przez eksperta zewnętrznego lub koordynatora sieci warsztatach doskonalących umiejętność modyfikacji programów nauczania. Program zajęć: a) aspekt prawny, b) trzy drogi pozyskania programu, c) ocena i wybór programu do modyfikacji, d) modyfikowanie programu kolejne kroki, e)przygotowanie wniosku o dopuszczenie zmodyfikowanego programu zakres modyfikacji i uzasadnienie.
5. Uczestnicy planują przeprowadzenie i obserwacje lekcji na temat wielokulturowości.
6. Uczestnicy sieci planują treść broszury online dla nauczycieli na temat wielokulturowości oraz podział zadań nad jej przygotowaniem. Koordynator zapisuje ustalony wspólnie spis treści w komputerze i wyświetla go.
7. Uczestnicy sieci dzielą się linkami, pod którymi można znaleźć materiały do edukacji wielokulturowej.

• broszura online dla nauczycieli na temat wielokulturowości,
• modyfikacja programów nauczania pod kątem uzupełnienia ich o elementy edukacji wielokulturowej,
• przeprowadzenie i obserwacja lekcji na temat wielokulturowości,
• działania, dzięki którym możemy przekonywać inne osoby do pozytywnych stron życia w społeczeństwie wielokulturowym,

1. Uczestnicy sieci realizują wraz ze swoimi uczniami projekt edukacyjny, w ramach którego opracowują przydzielone części broszury dla nauczycieli na temat wielokulturowości, dzieląc się linkami i wymieniając doświadczenia na ten temat na platformie.
2. Uczestnicy sieci analizują i modyfikują swoje programy nauczania uzupełniając je o elementy edukacji wielokulturowej i dzielą się spostrzeżeniami na ten temat na platformie. 
3. Uczestnicy przeprowadzają według ustalonego harmonogramu lekcje na temat wielokulturowości.
4. Uczestnicy sieci organizują akcje informacyjne w szkole i w środowisku i dzielą się informacjami o zrealizowanych działaniach na platformie.
5. Koordynator umieszcza na platformie wyniki prac ze spotkania stacjonarnego: a) wnioski dotyczące realizacji programów nauczania w obszarze edukacji wielokulturowej, b) najważniejsze informacje dotyczące sposoby modyfikacji programów nauczania, c) harmonogram lekcji na temat wielokulturowości, d) spis treści broszury online i podział części do opracowania przez każdego uczestnika oraz e) informację o zrealizowanych przez uczestników sieci działaniach służących szerzeniu idei wielokulturowości.

Wybierając program do modyfikacji można wybrać taki, który już zawiera treści wielokulturowe i modyfikację rozumieć jako ich uzupełnienie i dostosowanie programu do potrzeb i możliwości swoich uczniów lub realizowany przez nas program wzbogacić o treści wielokulturowe, np.

• elementy wiedzy o krajach danego obszaru językowego,
• zachowania specyficzne dla ludzi różnych kultur,
• analiza swojego stosunku do ludzi wywodzących się z innych kultur,
• wartości uniwersalne łączące ludzi wszystkich kultur,
• wartości, które może-my czerpać od ludzi innych kultur,
• bliskość lub różnice religijne,
• przykłady dobrych stosunków we wzajemnej historii,
• działania promujące ideę wielokulturowości,
• ciekawe metody nauczania, np. metoda dramy, (Uczniowie wchodzą w scenkach w rolę dwóch uczniów, z których jeden (Polak) zachowuje się nieodpowiednio w stosunku do drugiego (cudzoziemca), powodując sytuację konfliktową. Trzeci uczestnik scenki, odgrywający rolę nauczyciela, reaguje w takiej sytuacji. Pozostali uczniowie komentują następnie reakcję nauczyciela i zastanawiają się nad jej prawidłowością. ) itp.
• Należy jednak pamiętać, że cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania zmodyfikowanego programu muszą być zgodne z podstawą programowa a program musi być dostosowany do potrzeb i możliwości konkretnych uczniów.

• broszura online dla nauczycieli na temat wielokulturowości,
• baza dobrych praktyk,
• wytworzenie narzędzi do systematycznego monitorowania i krytycznej analizy ich realizacji,
• scenariusze lekcji przedmiotowych oraz umieszczenie ich na platformie,
• scenariusze lekcji wychowawczych oraz umieszczenie ich na platformie,
• tematy projektów i web—quest’ów dla uczniów,

1.  Uczestnicy sieci przedstawiają opracowane swoje części broszury dla nauczycieli na temat wielokulturowości. Następnie dyskutują na ten temat i wprowadzają ewentualne poprawki. Koordynator zapisuje je w komputerze.
2. Uczestnicy sieci dzielą się swoimi doświadczeniami w realizacji tematów oraz stosowanymi ciekawymi metodami przydatnymi w edukacji wielokulturowej, tworząc w ten sposób bazę dobrych praktyk.
3. Uczestnicy sieci tworzą w pracy grupowej narzędzia do systematycznego monitorowania i krytycznej analizy realizacji wątków wielokulturowych w programach nauczania. Każda grupa drukuje swoje propozycje i omawia na forum.
4. Uczestnicy sieci opracowują w grupach przykładowe scenariusze lekcji przedmiotowych i wychowawczych a następnie omawiają na forum.
5. Uczestnicy sieci opracowują katalog tematów i webquest’ów na temat wielokulturowości wykorzystując metodę burzy mózgów.

• komputer
• rzutnik multimedialny
• komputer dla każdego uczestnika
• drukarka

• działania (spotkania z cudzoziemcami i ekspertami, Dni Kultury, potrawy, piosenki, zwyczaje, litera-tura, sztuki plastyczne, muzyka, wartości), dzięki którym możemy przekonywać inne osoby do pozytywnych stron życia w społeczeństwie wielokulturowym,
• scenariusze lekcji przedmiotowych oraz umieszczenie ich na platformie,
• scenariusze lekcji wychowawczych oraz umieszczenie ich na platformie,
• przeprowadzenie i obserwacja lekcji pokazowych na temat wielokulturowości,
• działania w przestrzeni nauczania międzyprzedmiotowego,
• działania przygotowujące szkołę organizacyjnie do wdrażania w praktyce edukacji wielokulturowej,
• współpraca z instytucjami samorządowymi i włączenie ich w realizację projektów wielokulturowych,

1. Koordynator umieszcza na platformie: a) ostateczną wersje broszury online na temat wielokulturowości, b) narzędzia do systematycznego monitorowania i krytycznej analizy realizacji wątków wielokulturowych w programach nauczania, c) przykładowe scenariusze lekcji przed-miotów i wychowawczych oraz d) katalog tematów i webquest’ów na temat wielokulturowości. 
2. Uczestnicy sieci informują na bieżąco przez platformę o organizowanych akcjach w szkole i w środowisku oraz dzielą się swoimi doświadczeniami na ten temat.
3. Uczestnicy sieci opracowują kolejne scenariusze lekcji przedmiotowych i wychowawczych i umieszczają je na platformie.
4. Uczestnicy sieci biorą udział w kolejnych lekcjach na temat wielokulturowości, przeprowadzonych przez niektórych uczestników sieci.
5. Uczestnicy sieci analizują wraz z innymi nauczycielami w swoich szkołach możliwości realizacji edukacji dla wielokulturowości w ramach nauczania międzyprzedmiotowego.
6. Uczestnicy sieci analizują wraz z dyrekcją swojej szkoły możliwości zmian organizacyjnych przygotowujących szkołę do wdrażania w praktyce edukacji dla wielokulturowości, np. umieszczenie w planie zajęć projektów nauczania międzyprzedmiotowego, organizację różnych imprez, itp.
7. Uczestnicy sieci proponują instytucjom samorządowym współpracę w realizacji projektów wielokulturowych w mieście.
8. Uczestnicy sieci przeprowadzają kolejne działania szerzące ideę wielokulturowości w szkole i w środowisku.

Czerniejewska I. (red.): Wielokulturowość na co dzień, materiały dla nauczycieli, Stowarzyszenie Willa Decjusza Kraków 2006
Pogorzelska M.: Wspólna przeszłość, wspólna przyszłość, materiały pomocnicze dla nauczycieli, Warszawa 2008

• działania, dzięki którym możemy przekonywać inne osoby do pozytywnych stron życia w społeczeństwie wielokulturowym,
• działania w przestrzeni nauczania międzyprzedmiotowego,
• działania przygotowujące szkołę organizacyjnie do wdrażania w praktyce edukacji dla wielokulturowości,
• współpraca z instytucjami samorządowymi i włączenie ich w realizację projektów wielokulturowych,
• przeprowadzenie i obserwacja lekcji pokazowych na temat wielokulturowości,
• opracowanie katalogu elementów edukacji dla wielokulturowości, które mogłyby zostać włączone do planów wychowawczych.

1.  Uczestnicy sieci a) informują o zorganizowanych działaniach w szkole i w środowisku i dzielą się swoimi doświadczeniami na ten temat, b) przedstawiają podjęte w swoich szkołach decyzje w sprawie realizacji edukacji wielokulturowej w ramach nauczania przedmiotowego i zaplanowane zmiany organizacyjne w swoich szkołach w tym obszarze, c) informują o podjętej współpracy z instytucjami samorządowymi i dzielą się doświadczeniami w tym zakresie.
2. Uczestnicy sieci dzielą się swoimi wrażeniami na temat realizacji tematów wielokulturowości na prze-prowadzonych lekcjach i wymieniają doświadczeniami w tym zakresie. Po spotkaniu koordynator umieści podsumowanie tej dyskusji na platformie, kontynuując tworzenie bazy dobrych praktyk.
3. Uczestnicy sieci opracowują w grupach katalog elementów edukacji wielokulturowej, które zostaną włączone do planów wychowawczych. Każda grupa zapisuje swoje propozycje na plakacie, który następnie omawia. Koordynator umieszcza propozycje na platformie.
4. Uczestnicy sieci (wykorzystując np. metodę niedokończonych zdań) podsumowują pracę sieci, przedstawiają propozycje modyfikacji celów i sposobu pracy sieci w następnym roku szkolnym i formułują wnioski na przyszłość.

• komputer
• rzutnik multimedialny
• flipchart
• pisaki kolorowe
• magnesy