Tematyka sieci - Edukacja prawna w szkole
1. Autor Elżbieta Leszczyńska, Maria Pacholska
2. Nazwa sieci Edukacja prawna w szkole
3. Grupa docelowa

Nauczyciele wiedzy o społeczeństwie (IV etap edukacyjny), a także dyrektorzy szkół, nauczyciele wychowawcy, opiekunowie samorządów szkolnych, pedagodzy, psycholodzy szkolni, bibliotekarze.


4. Wstęp

Znajomość prawa, świadomość i kultura prawna stają się obecnie podstawą funkcjonowania świadomego obywatela. Żyjąc w społeczeństwie obywatelskim, musi on dobrze znać swoje uprawnienia i powinności.

Tę konieczność dostrzegły światowe organizacje, które podkreślają rangę edukacji prawnej jako procesu trwającego przez całe życie. Samoświadomość w zakresie własnych praw i obowiązków oraz umiejętność podejmowania decyzji mających konsekwencje dla samego siebie i społeczeństwa zostały uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 2003 r. za podstawowe umiejętności życiowe. Kompetencje społeczne i obywatelskie zaś w zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. określono jako jedne z ośmiu kompetencji kluczowych.

Grupa docelowa

Nauczyciele wiedzy o społeczeństwie (IV etap edukacyjny), a także dyrektorzy szkół, nauczyciele wychowawcy, opiekunowie samorządów szkolnych, pedagodzy, psycholodzy szkolni, bibliotekarze.

Cel ogólny (wynikający z kontekstu i potrzeb uczestników)

Wspomaganie nauczycieli i szkół w zakresie edukacji prawnej, służącej podnoszeniu świadomości prawnej społeczności szkolnej, upowszechnianiu wiedzy prawnej, nabywaniu umiejętności stosowania prawa w praktyce, kształtowaniu postaw społecznych, obywatelskich oraz rozwijaniu kluczowych kompetencji młodzieży niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim zgodnie z obowiązującymi normami, zasadami, przepisami prawa.

Cele szczegółowe – operacyjne

  1. Diagnozowanie stanu edukacji prawnej w szkole w kontekście realizacji założeń obowiązującej podstawy programowej; pobudzanie nauczycieli do refleksji nauczycieli nad obecnym stanem edukacji prawnej w szkole oraz sposobami jej doskonalenia.
  2. Diagnozowanie kontekstu edukacji prawnej w szkole: aktualizacja, rozszerzenie i pogłębienie wiedzy nauczycieli w zakresie edukacji prawnej, w szczególności zagadnień wynikających z realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego IV etapu edukacyjnego.
  3. Poszerzanie wiedzy z zakresu zasad i systemu funkcjonowania państwa i prawa w Polsce; opracowywanie programów nauczania, materiałów edukacyjnych, narzędzi dydaktycznych dotyczących zagadnień prawnych i wynikających z diagnozy potrzeb.
  4. Rozwijanie metodycznych umiejętności nauczycieli w zakresie edukacji prawnej; poszukiwanie odpowiednich, angażujących/aktywizujących form i metod pracy – dostosowanych do omawianych problemów, zagadnień prawnych oraz predyspozycji i zainteresowań uczniów.
  5. Doskonalenie metod i form nauczania w zakresie edukacji prawnej; rozwijanie umiejętności stosowania i wymiany dobrych praktyk, doświadczeń, prowadzenia lekcji, zajęć otwartych; tworzenie katalogu materiałów dydaktycznych do edukacji prawnej.
  6. Ewaluacja wypracowanych autorskich materiałów dydaktycznych i współpracy w sieci; ewaluacja działań dydaktycznych i wychowawczych prowadzonych w zakresie edukacji prawnej w szkole; doskonalenie umiejętności udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej.

5. Program pracy sieci

Cel szczegółowy 1.

Diagnozowanie stanu edukacji prawnej w szkole

Aktualizacja, rozszerzenie i pogłębienie wiedzy nauczycieli w zakresie edukacji prawnej, w szczególności zagadnień wynikających z realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego IV etapu edukacyjnego.

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

  • Stan edukacji prawnej w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej.
  • Stan wiedzy prawnej nauczycieli – diagnoza/ analiza potrzeb szkoleniowych. Planowanie pracy sieci. Zasady działania.
  • Cele i treści edukacji prawnej w szkole w kontekście zadań szkoły, podstawy kształcenia na IV etapie edukacyjnym.
  • Formy i metody edukacji prawnej stosowane przez nauczycieli.
  • wykład, debata, dyskusja
  • diagnoza – wywiad, ankieta, obserwacja
  • ankieta, prowadzenie badania diagnostycznego
  • praca w grupach, wzajemne uczenie się
  • współpraca na platformie
  • tworzenie bibliografii i netografii

Cel szczegółowy 2.

Diagnozowanie kontekstu edukacji prawnej w szkole

Aktualizacja, rozszerzenie i pogłębienie wiedzy nauczycieli w zakresie edukacji prawnej, w szczególności zagadnień wynikających z diagnozy potrzeb nauczycieli i uczniów w kontekście realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego IV etapu edukacyjnego.

Przygotowanie do pracy z poradnikiem Edukacja prawna w szkole. Poradnik metodyczny dla nauczycieli IV etapu edukacyjnego.

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

2.1. Wybrane aspekty, zagadnienia edukacji prawnej:

  1. wiedza prawna i postawy uczniów,
  2. warunki organizacyjne i społeczne rozwijania edukacji prawnej w szkole,
  3. współpraca szkoły z instytucjami i organizacjami życia publicznego oraz inne wybrane, np. realizacja zajęć z uczniami.
  • dyskusja, debata, wzajemne uczenie się
  • współpraca na platformie
  • tworzenie wspólnego raportu/ sprawozdania z realizacji zaplanowanych działań/zadań na platformie, tworzenie bibliografii, bazy instytucji

Cel szczegółowy 3.

Poszerzanie wiedzy z zakresu zasad i systemu funkcjonowania państwa i prawa w Polsce

Opracowywanie programów nauczania, materiałów edukacyjnych, narzędzi dydaktycznych dotyczących zagadnień prawnych i wynikających z diagnozy potrzeb.

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

3.1. Rozszerzenie wiedzy dotyczącej zagadnień prawa ujętych w podstawie programowej – funkcjonowanie urzędów, prawo i gałęzie prawa, władza sądownicza, postępowanie sądowe, nieletni wobec prawa, edukacja i praca w Polsce i UE, prawa człowieka oraz ochrona praw i wolności – i pogłębienie rozumienia tych zagadnień.

3.2. Rozpoznawanie prawnych aspektów aktualnych zagadnień życia społecznego.

3.3. Praktyczna umiejętność rozwiązywania casusów prawnych.

3.4. Sposoby przenoszenia treści pojawiających się w dyskursie publicznym do edukacji szkolnej:

obywatel w urzędzie, prawo i sądy, bezpieczeństwo, prawa człowieka, ochrona praw i wolności.

3.5. Współpraca nauczycieli i uczniów w projektowaniu działań społecznych w środowisku lokalnym z NGO i instytucjami publicznymi.

  • wykłady
  • rozwiązywanie casusów
  • dyskusja
  • wizyta w instytucjach wymiaru sprawiedliwości
  • współpraca na platformie

Cel szczegółowy 4.

Rozwijanie metodycznych umiejętności nauczycieli w zakresie edukacji prawnej

Poszukiwanie odpowiednich, angażujących/aktywizujących form i metod pracy – dostosowanych do omawianych problemów, zagadnień prawnych oraz predyspozycji i zainteresowań uczniów

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

4.1. Analiza podstawy programowej WOS.

4.2. Wzmacnianie kompetencji poznawczych nauczycieli w zakresie wybranych zagadnień prawa.

4.3. Projektowanie fragmentów programu nauczania rozszerzonego o elementy prawa.

4.4. Projektowanie narzędzi do ewaluacji autorskich scenariuszy lekcji.

  • ewaluacja: praca w grupach fokusowych, analiza dokumentów
  • wzajemne uczenie się
  • praca na platformie

Cel szczegółowy 5.

Doskonalenie metod i form nauczania w zakresie edukacji prawnej

Rozwijanie umiejętności stosowania i wymiany dobrych praktyk, doświadczeń, prowadzenia lekcji, zajęć otwartych.

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

5.1. Przegląd metod nauczania w zakresie edukacji prawnej.

5.2. Wybór tematyki edukacji prawnej do realizacji różnych działań edukacyjnych: lekcje, projekt edukacyjny.

5.3. Przykłady dobrej praktyki metod i form
nauczania–uczenia się w tym obszarze.

5.4. Tworzenie katalogu materiałów dydaktycznych do edukacji prawnej.

  • wykład
  • dyskusja, debata
  • warsztaty
  • konsultacje
  • praca w grupach fokusowych

 

Cel szczegółowy 6.

Ewaluacja autorskich programów nauczania i współpracy w sieci

Ewaluacja działań dydaktycznych i wychowawczych prowadzonych w zakresie edukacji prawnej w szkole; doskonalenie umiejętności udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej.

Zagadnienia do omówienia
(tematyka spotkań oraz aktywności między spotkaniami)

Proponowane metody i formy pracy

6.1. Ewaluacja efektywności pracy w sieci.

6.2. Ewaluacja wprowadzonych autorskich programów nauczania oraz stosowanych form i metod edukacji prawnej.

  • dyskusja
Przykładowy harmonogram do planu działań

Spotkanie 1.

Spotkanie stacjonarne (5–6 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Diagnozowanie stanu edukacji prawnej w szkole

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

Poznanie się uczestników sieci, ustalenie kontraktu grupowego oraz sposobów kontaktowania się uczestników sieci.

Przedstawienie oczekiwań przez uczestników sieci (wstępna diagnoza potrzeb szkoleniowych).

Omówienie celów funkcjonowania sieci, zapoznanie się z harmonogramem oraz zasadami pracy i współpracy.

1.1. Stan edukacji prawnej w Polsce i innych krajach UE

Wykład eksperta zewnętrznego (lub koordynatora) na temat stanu edukacji prawnej w szkołach w Polsce i innych krajach Unii Europejskiej.

Uczestnicy realizują ćwiczenia na podstawie informacji zdobytych podczas wykładu:

  • wyłaniają różnice między stanem edukacji prawnej w różnych typach szkół, środowisk, w różnych krajach;
  • dokonują krytycznej refleksji nad różnicami, szukają ich przyczyn;
  • konfrontują poznane wyniki raportów ze stanem edukacji prawnej w swojej szkole.

1.2. Stan wiedzy prawnej nauczycieli

Koordynator inicjuje dyskusję na temat potrzeb w zakresie edukacji prawnej – nauczycieli i uczniów – oraz oczekiwań i kierunków działań w ramach sieci współpracy.

1.3. Preferowane przez nauczycieli cele i treści edukacji prawnej

Nauczyciele wypełniają ankiety dotyczące stanu ich wiedzy prawnej (załączniki S1/1, S1/2, S1/3 dostarczone przez koordynatora).

Potrzebne materiały, pomoce

komputer, rzutnik, tablica, papier, pisaki, ankiety

 

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

1.4. Stosowane metody w edukacji prawnej przez nauczycieli

 

Nauczyciele poszukują w internecie i w literaturze rozwiązań metodycznych dotyczących edukacji prawnej.

Na platformie wymieniają się informacjami odnośnie do stosowanych metod edukacji prawnej – tworzą ich katalog. Wspólnie tworzą bibliografię i netografię.

Nauczyciele opisują własne doświadczenia i dzielą się refleksjami.

Bibliografia

EACEA, Eurydice, (2012), Edukacja obywatelska w Europie, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Izdebski K., Jakobik A., Małek U., Ronij T., Żmijewska-Kwiręg S., Żmijski J., (2015), Znam, rozumiem i stosuję prawo. Poradnik edukacji prawnej w szkole, Warszawa: Centrum Edukacji Obywatelskiej [online, dostęp dn. 14.12.2015]. 

Kucharzak J. (red.), (2015), Edukacja prawna w szkole. Poradnik metodyczny dla nauczycieli IV etapu edukacyjnego, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Woźniakowska-Fajst D., Stec M., Śliwa J., (b.r.), Edukacja prawna – możliwości, szanse, bariery, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Woźniakowaska-Fajst D., Klaus W. (red.), (2014), Inspirator edukacji prawnej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Radosh N., Łakomiecki N., (2015), Przychodzi uczeń do prawnika... Część dla młodzieży ponadgimnazjalnej, Poznań: Ministerstwo Sprawiedliwości [online, dostęp dn. 14.12.2015].

 

Przydatne linki

Edukacja prawna i obywatelska [dostęp dn. 14.12.2015]


Spotkanie 2.

Spotkanie stacjonarne (4-5 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Diagnozowanie kontekstu edukacji prawnej w szkole

 

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

Podsumowanie i interpretacja diagnozy „Jaki jest stan edukacji prawnej w Polsce?”.

 

2.1. Narzędzia diagnozy wybranych aspektów edukacji prawnej

Warsztaty – nauczyciele tworzą narzędzia diagnozy dotyczącej wybranych aspektów edukacji prawnej. Uwzględniają wytyczne z załącznika S1/4:

  1. wiedza prawna i postawy uczniów,
  2. warunki organizacyjne i społeczne rozwijania edukacji prawnej w szkole,
  3. współpraca szkoły z instytucjami i organizacjami życia publicznego.

Potrzebne materiały, pomoce

komputer, rzutnik, internet, tablica, papiery kolorowe, pisaki, naklejki

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

2.1. Narzędzia diagnozy wybranych aspektów edukacji prawnej

 

Nauczyciele, stosując jednolite narzędzia diagnozy, przeprowadzają badania trzech wymienionych aspektów edukacji w swoich szkołach i opracowują wyniki.

Nauczyciele przekazują sobie wyniki badań, podsumowują, interpretują oraz tworzą wspólny raport, który umieszczają na platformie.

Bibliografia

EACEA, Eurydice, (2012), Edukacja obywatelska w Europie, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Kucharzak J. (red.), (2015), Edukacja prawna w szkole. Poradnik metodyczny dla nauczycieli IV etapu edukacyjnego, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

 

Spotkanie 3.

Spotkanie stacjonarne (4-5 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Rozwijanie przez nauczycieli wiedzy z zakresu zasad i systemu funkcjonowania państwa i prawa w Polsce

 

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

3.1. Rozszerzenie wiedzy dotyczącej zagadnień prawa ujętych w podstawie programowej – funkcjonowanie urzędów, prawo i gałęzie prawa, władza sądownicza, postępowanie sądowe, nieletni wobec prawa, edukacja i praca w Polsce i UE, prawa człowieka oraz ochrona praw i wolności – i pogłębienie rozumienia tych zagadnień

Eksperci prowadzą wykłady na temat wybranych zagadnień prawa ujętych w podstawie programowej.

Nauczyciele piszą refleksję według załączonego wzoru (załącznik S3/1).

3.2. Praktyczna umiejętność rozwiązywania casusów prawnych

Eksperci prowadzą warsztaty dotyczące rozwiązywania casusów prawnych i organizują wizytę nauczycieli w wybranej instytucji wymiaru sprawiedliwości.

3.3. Sposoby przenoszenia treści pojawiających się w dyskursie publicznym do edukacji szkolnej

Uczestnicy prowadzą dyskusję na temat możliwości i sposobów łączenia podstawy programowej z sytuacjami, z którymi młodzież (ale także nauczyciele, szkoła) ma styczność, np. odpowiedzialność nieletniego za popełnienie przestępstwa, mowa nienawiści, przemoc w sieci.

Potrzebne materiały, pomoce

komputer, rzutnik, papier, długopisy

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

3.4. Rozpoznawanie prawnych aspektów aktualnych zagadnień życia społecznego.

Nauczyciele tworzą listę/bazę zagadnień i umieszczają ją na platformie.

3.5. Współpraca nauczycieli i uczniów w projektowaniu działań społecznych w środowisku lokalnym.

Uczestnicy tworzą bazę propozycji tematycznych wspólnych działań nauczycieli i uczniów, umieszczają ją na platformie.

3.6. Analiza podstawy programowej WOS

 

W ramach przygotowań do spotkania 4. nauczyciele analizują podstawę programową WOS i wyłaniają zagadnienia o tematyce prawnej, oceniają poziom swojego merytorycznego przygotowania oraz własne potrzeby.

Nauczyciele zapoznają się z treściami z poradnika Szkoła bliższa prawu – scenariusze zajęć dydaktycznych i wychowawczych z zakresu edukacji prawnej i obywatelskiej dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych.

Bibliografia

Leszczyńska E., Kucharzak J., Pacholska M., Papla E. (red.), (2014), Szkoła bliższa prawu – scenariusze zajęć dydaktycznych i wychowawczych z zakresu edukacji prawnej i obywatelskiej dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, Poznań: Okręgowa Izba Radców Prawnych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Podstawa programowa z komentarzem, tom 4Edukacja historyczna i obywatelska: historia i społeczeństwo, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, filozofia [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Spacer po prawie – film Krajowej Rady Radców Prawnych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

 

Spotkanie 4.

Spotkanie stacjonarne (4-5 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Rozwijanie metodycznych umiejętności nauczycieli w zakresie edukacji prawnej

Poznanie możliwości rozszerzenie i pogłębienia treści programowych przedmiotu wiedza o społeczeństwie w zakresie edukacji prawnej (IV etap edukacyjny, poziom podstawowy).

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

4.1. Analiza podstawy programowej WOS

Koordynator inicjuje dyskusję na temat aspektów prawnych zawartych w podstawie programowej. Nauczyciele formułują wnioski dotyczące wyboru zagadnień uwzględniających treści prawne do dalszej pracy.

Koordynator tworzy grupy fokusowe, pracujące nad wybranymi przez nie działami programu nauczania edukacji prawnej.

Nauczyciele, skupieni w grupach, dokonują wyboru zagadnienia, które chcą rozszerzyć w swoim programie nauczania.

4.2. Projektowanie fragmentów programu nauczania rozszerzonego o elementy prawa

Nauczyciele opracowują wstępne autorskie koncepcje programów nauczania edukacji prawnej, w tym również zajęć pozalekcyjnych, i programów wychowawczych związanych z edukacja prawną (załącznik S4/1).

4.3. Projektowanie narzędzi do ewaluacji autorskich programów nauczania

Nauczyciele projektują narzędzia ewaluacji opracowanych fragmentów autorskich programów nauczania, które będą wdrażać w swoich szkołach. Ewaluacja odbędzie się po upływie jednego lub dwóch semestrów od momentu wdrożenia programów.

Potrzebne materiały, pomoce

tablice dla grup fokusowych, papier, pisaki, komputery, rzutnik

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

4.4. Wzmacnianie kompetencji poznawczych w zakresie wybranych zagadnień prawa w grupach fokusowych.

 

 

 

 

 

 

 

 

Nauczyciele analizują zagadnienia prawne w procesie nauczania WOS-u lub innych przedmiotów opisane w poradniku Edukacja prawna w szkole. Wybierają do dalszego opracowania jedno zagadnienie oraz określają poziom własnego przygotowania z zakresu prawa, niezbędny do prowadzenia zajęć.

Nauczyciele, skupieni w grupach fokusowych na wybranych zagadnieniach prawa, poszerzają swoją wiedzę prawniczą, wykorzystując dostępną literaturę oraz wzajemne uczenie się.

4.5. Projektowanie fragmentów programu nauczania rozszerzonego o elementy prawa

 

Nauczyciele w grupach fokusowych kontynuują opracowanie autorskich programów nauczania rozszerzonych o elementy prawa. Publikują programy na platformie.

Koordynator zachęca nauczycieli do prowadzenia zajęć na podstawie wypracowanych autorskich pomysłów (w następnym semestrze).

4.6. Ewaluacja opracowanego programu z wykorzystaniem zaprojektowanych narzędzi

Nauczyciele dokonują ewaluacji autorskiego programu nauczania.

Bibliografia

Markiewicz K., Szczocarz-Krysiak M, Bartela M. (red.), (2014), Apteczka prawna: lex bez łez, Katowice: Oddział Śląski Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”.

Podstawa programowa z komentarzem, tom 4Edukacja historyczna i obywatelska: historia i społeczeństwo, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, filozofia [online, dostęp dn. 14.12.2015].

 

Spotkanie 5.

Spotkanie stacjonarne (4-5 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Doskonalenie metod i form nauczania w zakresie edukacji prawnej

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

5.1. Przegląd metod nauczania w zakresie edukacji prawnej

Uczestnicy wymieniają się doświadczeniami z zakresu stosowanych metod nauczania wiedzy prawnej.

Ekspert prowadzi zajęcia na temat doboru metod nauczania do celów zajęć oraz procesu rozwijania postaw uczniów, sposobów komunikowania się i współpracy z uczniami.

5.2. Wybór tematyki edukacji prawnej do realizacji w różnych działaniach edukacyjnych w szkole: lekcja, projekt edukacyjny, zajęcia pozalekcyjne

Eksperci prowadzą debatę, warsztaty i konsultacje, w toku których nauczyciele wyłaniają tematykę działań edukacyjnych (załącznik S5/1).

5.3. Przykłady dobrej praktyki metod i form nauczania–uczenia się w zakresie edukacji prawnej

Podczas dyskusji zainicjowanej przez koordynatora uczestnicy podają przykłady dobrych praktyk.

5.4. Tworzenie scenariuszy zajęć i metod edukacji prawnej

Nauczyciele w grupach fokusowych opracowują scenariusze zajęć z wybranej tematyki prawnej, poszukują odpowiednich metod i form pracy.

5.5. Tworzenie katalogu materiałów dydaktycznych do edukacji prawnej

Potrzebne materiały, pomoce

komputer, rzutnik, papier, pisaki, tablica

Bibliografia

Arends R., (1994), Uczymy się nauczać, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Brudnik E., Moszyńska E., Owczarska B., (2011), Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Konarzewski K. (red.), (2008), Sztuka nauczania, t. 2. Szkoła, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kupisiewicz Cz., (2012), Dydaktyka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Machałek M., Korzeniowski J., (2011), Edukacja obywatelska w szkole: teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Perrot E., (1995), Efektywne nauczanie, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Phillips D.C., Soltis J.F., (2003), Podstawy wiedzy o nauczaniu, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Witkowska A., (2012), Zagraniczne modele świadczenia porad prawnych i obywatelskich, Warszawa: Instytut Prawa i Społeczeństwa [dostęp dn. 14.12.2015].

Woźniakowaska-Fajst D., Klaus W. (red.), (2014), Inspirator edukacji prawnej, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Wydział Prewencji Komendy Stołecznej Policji, Biuro Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu m.st. Warszawy, (2013), Poradnik dla pedagogów dotyczący współpracy Policji z placówkami oświatowymi, Warszawa: Wydawnictwo miasto stołeczne Warszawa [dostęp dn. 14.12.2015].

Przydatne linki [dostęp dn. 14.12.2015]

Aktywizujące metody nauczania

Aktywne metody nauczania – referat Lidii Zinówko

Bez dostępu do informacji ani rusz!

Biblioteczka edukacji prawnej i obywatelskiej Instytutu Spraw Publicznych

Dostęp do informacji publicznej

Dziecko w podróży – informator Straży Granicznej

Gra Twoje prawo – Instytut Prawa i Społeczeństwa

Informacje dotyczące ochrony danych osobowych – Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

Jak kupować? Poradnik Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

Portal konsumenta (a w nim filmy, poradniki, ulotki)

Scenariusze lekcji/prezentacje na platformie Doskonaleniewsieci.pl

Pomiędzy spotkaniami

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

Opis przebiegu
(działania, zadania)

5.6. Tworzenie scenariuszy zajęć i metod edukacji prawnej

 

Nauczyciele kontynuują opracowanie scenariuszy zajęć, konsultując się wzajemnie w grupach oraz na czacie z koordynatorem (załącznik MS5/1). Opracowane scenariusze publikują na platformie.

5.7. Tworzenie katalogu materiałów dydaktycznych do edukacji prawnej

Nauczyciele pod opieką koordynatora tworzą katalog środków i materiałów, umieszczają go na platformie.

 

Spotkanie 6.

Spotkanie stacjonarne (4-5 godzin)

Tematyka
(wynikająca z planu działań)

  1. Ewaluacja współpracy w sieci i autorskich programów nauczania

Opis przebiegu
(działania, zadania, organizacyjne wskazówki dla koordynatora)

6.1. Ewaluacja efektywności współpracy w sieci

Koordynator inicjuje dyskusję o:

  • wiedzy z zakresu prawa zdobytej przez uczestników,
  • umiejętności wykorzystania tej wiedzy w praktyce dydaktycznej,
  • podniesieniu poziomu wiedzy prawnej uczniów.

6.2. Ewaluacja wprowadzonych autorskich programów nauczania oraz stosowanych form i metod edukacji prawnej

Nauczyciele przedstawiają wyniki ewaluacji autorskich programów nauczania wdrożonych w swoich szkołach i tworzą raport, który umieszczają na platformie.

Ponadto opracowują wnioski służące doskonaleniu procesu edukacji prawnej w zakresie wiedzy o społeczeństwie na IV etapie edukacyjnym (zakres podstawowy).

Potrzebne materiały, pomoce

komputer, rzutnik, papier, pisaki, tablica

Bibliografia

Franken E.R., (2013), Psychologia motywacji, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kucharzak J. (red.), (2015), Edukacja prawna w szkole. Poradnik metodyczny dla nauczycieli IV etapu edukacyjnego, Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Kupisiewicz Cz., (2012), Dydaktyka, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Leszczyńska E., Kucharzak J., Pacholska M., Papla E. (red.), (2014), Szkoła bliższa prawu – scenariusze zajęć dydaktycznych i wychowawczych z zakresu edukacji prawnej i obywatelskiej dla szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, Poznań: Okręgowa Izba Radców Prawnych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Machałek M., Korzeniowski J., (2011), Edukacja obywatelska w szkole: teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Markiewicz K., Szczocarz-Krysiak M, Bartela M. (red.), (2014), Apteczka prawna: lex bez łez, Katowice: Oddział Śląski Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”.

Mądrzycki T., (1997), Psychologiczne prawidłowości kształtowania się postaw, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Podręczniki do wiedzy o społeczeństwie dopuszczone przez MEN [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Podstawa programowa z wiedzy o społeczeństwie, IV etap edukacyjny – poziom podstawowy, [w:] Podstawa programowa z komentarzem, tom 4Edukacja historyczna i obywatelska: historia i społeczeństwo, historia, wiedza o społeczeństwie, podstawy przedsiębiorczości, ekonomia w praktyce, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, filozofia [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Woźniakowska-Fajst D., Stec M., Śliwa J., (b.r.), Edukacja prawna – możliwości, szanse, bariery, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych [online, dostęp dn. 14.12.2015].

Proponowane formy prezentacji efektów pracy sieci (opis)
Efekty pracy sieci współpracy i samokształcenia „Edukacja prawna w szkole” mogą być prezentowane i propagowane w następujący sposób:
  • na stronach internetowych szkół uczestniczących w sieci,
  • na stronach Okręgowej Izby Radców Prawnych,
  • na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Sprawiedliwości,
  • na stronach kuratoriów,
  • na stronach organów prowadzących szkoły,
  • na stronach placówek doskonalenia nauczycieli,
  • na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji,
  • na platformie Doskonaleniewsieci.pl.

6. Bibliografia
7. Załączniki

Załącznik - S1_1.pdf
Załącznik - S1_2.pdf
Załącznik - S1_3.pdf
Załącznik - S1_4.pdf
Załącznik - S3_1.pdf
Załącznik - S4_1.pdf
Załącznik - S5_1.pdf
Młody obywatel w urzędzie – podstawy prawa administracyjnego - rozdzial_I.pdf
Prawo i sądy - rozdzial_II.pdf
Zasady odpowiedzialności nieletnich - rozdzial_III.pdf
Polska w strefie Schengen. Edukacja i praca w Unii Europejskiej - rozdzial_IV.pdf
Prawa człowieka - rozdzial_V.pdf
Ochrona Praw i Wolności w Polsce - rozdzial_VI.pdf