W ostatnim roku wiele miejsca poświęcono podsumowaniom 25 - lecia funkcjonowania  III RP. Nie brakowało happeningów, spotkań, konferencji, podczas których pochylano się nad losami polskiej demokracji, dotykając wszystkich aspektów życia społeczno-gospodarczego. Było miejsce na problemy kultury i edukacji.

Polska oświata w ostatnim ćwierćwieczu przeżyła wyjątkowo dużo zmian: od nazwy ministerstwa, zmianę formuły nadzoru pedagogicznego, kompetencje samorządów lokalnych w zakresie prowadzenia przedszkoli, szkół i placówek po szereg zmian organizacyjnych, programowych, a ostatnio perturbacje podręcznikowe – od elementarza do e-podręcznika. Przekształcenia dotknęły również biblioteki pedagogiczne, które w 1999 roku stały się jednostkami organizacyjnymi samorządów województw.

Książnice pedagogiczne wraz z licznymi filiami doczekały się kolejnych zmian podstaw prawnych ich funkcjonowania, w tym ostatniej dla wielu kontrowersyjnej nowelizacji. rozporządzenia o zasadach działania publicznych bibliotek pedagogicznych w 2013 roku.

Biblioteki pedagogiczne wypracowały własne struktury organizacyjne w obrębie województw i mniej czy bardziej stabilną pozycję wśród placówek, dla których organem prowadzącym był samorząd województwa. Niektóre miały szczęście być wprost wpisane w strategie rozwoju edukacji w regionie inne mogły się jedynie identyfikować z ogólnymi zapisami dokumentów strategicznych województwa. Bez względu na zapisy odgrywały i nadal pełnia ważna rolę w podnoszeniu jakości kształcenia w regionach.

W nowej perspektywie finansowania winny być odkryte na nowo jako beneficjenci ostateczni środków pomocowych Unii Europejskiej, w tym jako partnerzy dla instytucji i ngo w ich pozyskiwaniu z 16 Regionalnych Programów Operacyjnych. Zwłaszcza, że PO Polska Cyfrowa oraz PO Wiedza Edukacja Rozwój dały w regionach zielone światło instytucjom, które rozwijają kompetencje kluczowe uczniów i nauczycieli, a tego ostatniego nie można odmówić nowoczesnym książnicom pedagogicznym. Szczególnie, że nowelizacja rozporządzenia dot. bibliotek pedagogicznych nakłada na nauczycieli bibliotekarzy obowiązek wspomagania szkół i nauczycieli w procesie dydaktycznym, opiekuńczym i wychowawczym, w tym stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Niewiele samorządów wojewódzkich swoimi decyzjami daje wyraz wadze jaką przywiązują do poziomu edukacji w regionie, w tym roli bibliotek pedagogicznych. Niektóre ograniczają się do przyjmowania corocznych sprawozdań, arkuszy organizacyjnych, koncentrując się jedynie na konfrontowaniu ilości środków subwencji z kosztami utrzymania książnic pedagogicznych. Nie brakuje również miejsc, gdzie ignoruje się słuszność ich istnienia. Nikt nie zastanawia się, że jest to polityka krótkowzroczna i daleka od oczekiwań jakie kieruje pod adresem książnic pedagogicznych MEN. Oczekiwań tożsamych z nowymi zadaniami, których efektywna realizacja będzie generować dodatkowe koszty. Koszt utrzymania nowoczesnych bibliotek, chcących realizować działania na rzecz doskonalenia szkół i nauczycieli znacznie przewyższą wysokość subwencji. Jest to spowodowane kosztowną infrastrukturą, potrzebami rozwoju kompetencji kadry, tudzież zachowania jej optymalnego stanu.

Samorząd województwa musi być gotowy do wzięcia odpowiedzialności nie tylko za status quo bibliotek pedagogicznych ale i za efektywność ich funkcjonowania. Odpowiedzialność za jakość realizowanych zadań spoczywa bowiem nie tylko na dyrektorze placówki, ale i na radnych. sejmików województw.

I tu należałoby się pochylić nad faktem rzeczywistej chęci poznania przez radnych zasad funkcjonowania bibliotek pedagogicznych i postrzegania ich obecnej i przyszłej roli jako instytucji mających wpływ na poziom realizacji wymagań państwa przez szkoły i placówki oraz strategiczny rozwój oświaty regionie.

Niewielu radnych, czuje potrzebę głębszego zainteresowania się sprawami oświaty w regionie , nawet członkowie komisji odpowiedzialnych za kulturę i edukację rzadko pochylają się nad problemami placówek bezpośrednio podległych samorządowi.

Co mamy w zamian? Jaka jest rzeczywistość?

Na dzień dzisiejszy obserwuję brak komplementarnego podejścia do nowych zadań instytucji wspomagających szkołę. Nowelizacje rozporządzeń regulujących prace ppp, odn, są mało zauważalne przez gremia, które za jakość edukacji odpowiadają. Niewiele w tym pomogły literalnie zgodne zapisy nowych zadań i dyskusje im towarzyszące, co jeszcze bardziej rozmyło odpowiedzialność za ich wdrożenie i stworzyło przestrzeń dla spekulacji na temat ich realizacji.

Co na to społeczność lokalna, raczej jej reprezentanci- radni sejmików.

Jak postrzegają nową rolę bibliotek pedagogicznych? Jak planują je wpierać? Czy widzą możliwości i szanse na ściślejszą współpracę z lokalnymi samorządami? Czy placówki prowadzone przez samorząd województwa targane restrukturyzacją, zmniejszaniem kadr są w stanie wspierać szkoły i nauczycieli w spełnieniu przez nie wymagań państwa i tym samym kreować jakość kształcenia w gminie i powiecie. Czy w regionach myśli się o rzeczywistych zmianach edukacji, czy zapis w ustawie o samorządzie województwa Art. 11 ust. 2 pkt 4, który brzmi „ Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa się wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli”- pozostaje tylko sloganem?

Zachęcam do wypowiedzi…może są regiony, w których włodarze nie koncentrują się na ograniczeniach ale w poczuciu sensu zmian zachodzących w edukacji szukają systemowych rozwiązań, wspierają rozwój bibliotek pedagogicznych i tworzą klimat sprzyjający podnoszeniu poziomu wykształcenia obywateli.